Τι μπορεί να προκαλέσει πόνο στις αρθρώσεις και μύες των παιδιών;

Τι μπορεί να προκαλέσει πόνο στις αρθρώσεις των παιδιών;

Οι γονείς πάντα ανησυχούν όταν το παιδί τους παραπονιέται για πόνο στα άκρα και τις αρθρώσεις. Συνήθως, αυτή η δυσφορία οφείλεται σε πόνους ανάπτυξης που τείνουν να εξαφανίζονται από μόνοι τους. Ωστόσο, οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν τα σημάδια και τα συμπτώματα που ίσως να δείχνουν κάτι πιο σοβαρό.

Οι πόνοι ανάπτυξης είναι ένα συνήθης σύμπτωμα στα παιδιά, κυρίως στα κάτω άκρα. Αυτοί οι πόνοι είναι μυϊκοί και μπορεί να εμφανιστούν στους μηρούς, πίσω από τα γόνατα ή στις γάμπες.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναφερθώ στους "πόνους ανάπτυξης", τι είναι και πως μπορούν οι γονείς και ασθενείς να τα αντιμετωπίζουν στο σπίτι. Θα αναφερθώ, επίσης, και σε άλλες πιθανές αιτίες πόνου των παιδικών αρθρώσεων και πότε είναι πραγματικά ανάγκη να δείτε ένα γιατρό.

Τι είναι οι πόνοι ανάπτυξης;

Οι πόνοι ανάπτυξης εμφανίζονται συνήθως στους μύες των κάτω άκρων και πίσω από τα γόνατα.

Σύμφωνα με έρευνες, πάνω από το 30% των μαθητών αντιμετωπίζουν χρόνιο μυοσκελετικό πόνο. Στα μισά από αυτά τα παιδιά, ο πόνος οφείλεται σε πόνους ανάπτυξης.

Οι πόνοι ανάπτυξης εμφανίζονται συχνά κατά τη διάρκεια της προσχολικής περιόδου (3-6 έτη) και της σχολικής περιόδου (6-12 έτη) και συνήθως εξαφανίζονται κατά την εφηβική περίοδο. Οι πόνοι αυτοί είναι αβλαβείς και δεν αποτελούν ένδειξη σοβαρής κατάστασης.

Οι πόνοι ανάπτυξης εμφανίζονται συνήθως στους μύες των κάτω άκρων και πίσω από τα γόνατα, αλλά μερικές φορές εμφανίζονται και στα πάνω άκρα. Συχνά μπορεί να παρουσιαστούν και κράμπες που κυμαίνονται από ήπιες έως σοβαρές.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των πόνων ανάπτυξης;

• εμφανίζονται το βράδυ και συνήθως καταπραΰνονται το πρωί • είναι αρκετά οδυνηρές και μπορεί να οδηγήσουν σε διακοπή ύπνου • συνήθως επηρεάζουν και τα δύο πόδια, όχι μόνο το ένα • συμβαίνουν περιοδικά ή για συνεχόμενες νύχτες • συχνά συνοδεύονται από πονοκεφάλους ή κοιλιακούς πόνους

Η γενική αντίληψη στο παρελθόν ήταν ότι αυτοί οι πόνοι προκαλούνται λόγω ανάπτυξης των οστών κατά τη διάρκεια της γενικής σωματικής ανάπτυξης. Ωστόσο, οι γιατροί δεν πιστεύουν πλέον ότι αυτό συμβαίνει, καθώς δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η ανάπτυξη των οστών από μόνη της προκαλεί πόνο.

Ο πόνος ανάπτυξης μπορεί απλά να είναι ο πόνος που προκύπτει από το παιδικό τρέξιμο, το άλμα και την αναρρίχηση κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Αυτός ο πόνος μπορεί, επίσης, να σχετίζεται με άλλους παράγοντες όπως είναι η κόπωση, το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, η λιγότερη ανοχή του πόνου ή ακόμα και η έλλειψη βιταμίνης D.

Πως να απαλύνετε τους πόνους ανάπτυξης

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για τους πόνους ανάπτυξης. Εντούτοις, οι ακόλουθες μεθόδοι στο σπίτι μπορούν να διευκολύνουν τη δυσφορία του παιδιού:

• Ένα ζεστό μπάνιο. Το μπάνιο σε ζεστό νερό, ειδικά πριν από τον ύπνο, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των πόνων και στον καλύτερο ύπνο.

• Μασάζ. Το ήπιο μασάζ ή οι μαλάξεις στην επηρεασμένη περιοχή μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να αισθανθεί καλύτερα.

• Τεντώματα. Τα απαλά τεντώματα των επηρεασμένων μυών κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να καταπραΰνουν τα συμπτώματα. Ωστόσο, οι ασκήσεις αυτές μπορεί να είναι δύσκολες για παιδιά μικρότερης ηλικίας

• Θερμότητα. Ζεστές κομπρέσες στην επηρεασμένη περιοχή μπορούν να βοηθήσουν. Βεβαιωθείτε ότι δεν είναι πολύ ζεστές και φροντίστε να προστατεύσετε το δέρμα του παιδιού από το κάψιμο. Μη χρησιμοποιείτε ζεστές κομπρέσες κατά τη διάρκεια του ύπνου.

• Παυσίπονα. Παυσίπονα, όπως η παρακεταμόλη ή η ιβουπροφαίνη, μπορούν να βοηθήσουν και περιστασιακά να ανακουφίσουν τον πόνο.

Οι γονείς δεν πρέπει να δίνουν ασπιρίνη στα παιδιά! Οι γιατροί δεν συστήνουν την ασπιρίνη σε παιδιά, καθώς έχει συνδεθεί με μια σπάνια αλλά σοβαρή κατάσταση που ονομάζεται σύνδρομο Reye.

Άλλοι πόνοι που έχουν άμεση σχέση με την ανάπτυξη ενός παιδιού

Αποφυσίτιδα πτέρνας (Νόσος Sever)

Η αποφυσίτιδα πτέρνας είναι μια νόσος που εμφανίζεται συνήθως σε παιδία και εφήβους ηλικίας 6 έως 17 ετών, που έχουν έντονη αθλητική ή άλλη σωματική δραστηριότητα. Η αποφυσίτιδα αναφέρεται σε φλεγμονή στην επίφυση της πτέρνας που βρίσκεται στο οπίσθιο κύρτωμα όπου γίνεται η εισαγωγή του αχίλλειου τένοντα και είναι η περιοχή όπου το οστό αυξάνεται (αυξητική πλάκα). Αυτή η φλεγμονή οφείλεται σε επαναλαμβανόμενες μικροκακώσεις, η οποία οδηγεί σε υπερφόρτωση της αυξητικής πλάκας, λόγω της έντονης έλξης που ασκείται από τον γαστροκνημίου του τρικέφαλου, μέσω του Αχίλλειου τένοντα.

Συμπτώματα και διάγνωση

Τα συμπτώματα συνήθως συναντιόνται σε εφήβους αθλητές με φιλόδοξους γονείς, που προπονούνται ενεργά αρκετές φορές την εβδομάδα. Ο πόνος εκδηλώνεται μετά ή κατά τη δραστηριότητα, και αρκετές φορές ακόμα και κατά την ανάπαυση. Κλινικά παρατηρούμε οίδημα των μαλακών μορίων και ευαισθησία κατά την πίεση του οπίσθιου κυρτώματος της πτέρνας. Η ακτινογραφία μπορεί να δείξει διάσπαση (κατακερματισμός) της οπίσθιας κατάφυσης της πτέρνας, αλλά στα αρχικά στάδια μπορεί να μην υπάρχει προφανής κατακερματισμός.

Θεραπεία

Είναι σημαντικό για τους γονείς να αντιληφθούν ότι η υπερβολική δραστηριότητα που επιβαρύνει το παιδί τους πρέπει να μειωθεί. Η μείωση της φυσικής δραστηριότητας μπορεί από μόνη της να συμβάλει στην καταπράυνση του πόνου. Στην οξεία φάση μπορεί να γινεί εφαρμογή νάρθηκα προς περιορισμό της κίνησης. Αρκετά καλά αποτελέσματα μπορεί, επίσης, να προσφέρει ένα πρόγραμμα ασκήσεων διάτασης των μυών του ποδιού με συνδυασμό μαγνητοθεραπείας, η οποία οδηγεί σε αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος στην επηρεασμένη περιοχή. Σε περίπτωση απουσίας καμάρας στο πέλμα του ποδιού, συνίσταται πελματογράφημα και χρήση ορθωτικών πάτων. Η επιστροφή στον αθλητισμό πρέπει να είναι σταδιακή και σε περίπτωση επαναφοράς του προβλήματος, τότε πρέπει να μειωθεί άμεσα.

Αποφυσίτιδα του κνημιαίου κυρτώματος - Νόσος Osgood – Schlatter

Η αποφυσίτιδα του κνημιαίου κυρτώματος αναφέρεται στον τοπικός πόνο που βρίσκεται στο μικρό μπροστινό εξόγκωμα του επάνω μέρους της κνήμης κάτω από το γόνατο (κνημιαίο κύρτωμα). Εμφανίζεται συνήθως σε παιδία και εφήβους ηλικίας 9 έως 14 ετών, που ενασχολούνται με έντονη αθλητική ή άλλη σωματική δραστηριότητα, λόγω έλξεως που εξασκείται στο σημείο πρόσφυσης του επιγονατιδικού τένοντα στην κνήμη (μεγάλος τένοντας του τετρακεφάλου μηριαίου μυός). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπερφόρτωση της αυξητική πλάκας που βρίσκετε στο κνημιαίο κύρτωμα σε αυτές τις ηλικίες.

Συμπτώματα και διάγνωση

Τα συμπτώματα συνήθως παρουσιάζονται σε εφήβους αθλητές με φιλόδοξους γονείς, που προπονούνται ενεργά αρκετές φορές την εβδομάδα. Ο πόνος εκδηλώνεται μετά ή κατά τη δραστηριότητα, και αρκετές φορές ακόμα και κατά την ανάπαυση. Κλινικά παρατηρούμε ευαισθησία και οίδημα στην περιοχή του κνημιαίου κυρτώματος. Η ακτινογραφία μπορεί να δείξει διάσπαση (κατακερματισμός) του πυρήνα στο κνημιαίο κύρτωμα, αλλά στα αρχικά στάδια μπορεί να μην υπάρχει προφανής κατακερματισμός. Μερικές φορές μετά την ολοκλήρωση της ανάπτυξης του πάσχοντα μπορεί να δημιουργηθεί αναδιαμόρφωση και υπερτροφία του κνημιαίου κυρτώματος με αποτέλεσμα να προκαλείται ενόχληση κατά το γονάτισμα.

Θεραπεία

Είναι σημαντικό για τους γονείς να αντιληφθούν ότι η υπερβολική δραστηριότητα που επιβαρύνει το παιδί τους πρέπει να μειωθεί. Η μείωση της φυσικής δραστηριότητας μπορεί από μόνη της να συμβάλει στην καταπράυνση του πόνου. Αν η ενόχληση είναι έντονη, προτείνεται η ακινητοποίηση του γονάτου με νάρθηκα ή με ειδικό επίδεσμο, ώστε να αποφορτιστεί το πάσχον σημείο. Ανακούφιση του πόνου και αποτροπή της επιστροφής της νόσου μπορεί να επιτευχθεί και με ένα πρόγραμμα ασκήσεων διάτασης του πρόσθιου (τετρακέφαλος) και του πίσω μέρος του μηρού (δικέφαλος) με συνδυασμό μαγνητοθεραπείας, η οποία οδηγεί σε αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος στην επηρεασμένη περιοχή. Η επιστροφή στον αθλητισμό πρέπει να είναι σταδιακή και σε περίπτωση επαναφοράς του προβλήματος, τότε πρέπει να μειωθεί άμεσα. Τα περισσότερα συμπτώματα θα εξαφανιστούν όταν η εφηβική ανάπτυξη ολοκληρωθεί, περίπου 14 ετών για κορίτσια και 16 ετών για αγόρια. Για το λόγο αυτό σπάνια συνίσταται χειρουργική επέμβαση.

Άλλες αιτίες αρθριτικών πόνων στα παιδιά

Οι πόνοι των αρθρώσεων στα παιδιά μπορεί μερικές φορές να είναι σημάδι μιας πιο σοβαρής υποκείμενης πάθησης, όπως:

Νεανική Ιδιοπαθής Αρθρίτιδα (ΝΙΑ)

Εάν ένα παιδί συχνά διαμαρτύρεται για πόνο στις αρθρώσεις, τότε η ΝΙΑ μπορεί να είναι η αιτία.

Η ΝΙΑ μπορεί να προκαλέσει πόνο και πρήξιμο σε μία ή σε περισσότερες αρθρώσεις. Σε αντίθεση με τους πόνους ανάπτυξης, μπορεί επίσης να επηρεάσει το εύρος κίνησης ή τη μυϊκή δύναμη του παιδιού.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ΝΙΑ και τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν, οπότε μπορεί να είναι δύσκολο για έναν γιατρό να τη διαγνώσει. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας επειδή η ΝIA μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των οστών και να οδηγήσει σε μόνιμες ανωμαλίες και επιπλοκές.

Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ)

Ο ΣΕΛ ή λύκος είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα και ανήκει στην οικογένεια των ρευματικών παθήσεων και μπορεί να επηρεάσει σχεδόν όλα τα όργανα του σώματος. Ο λύκος είναι πολύ ασυνήθιστος στα μικρότερα παιδιά, αλλά γίνεται πιο κοινός στα εφηβικά χρόνια, ειδικά στα κορίτσια.

Ο λύκος προκαλεί πολλά διαφορετικά συμπτώματα, όπως:

• κόπωση χωρίς προφανή λόγο

• πόνο, οίδημα ή δυσκαμψία στις αρθρώσεις

• δερματικά εξανθήματα, συχνά πάνω ή γύρω από τη μύτη

• πυρετός

• τριχόπτωση

Ο λύκος είναι μια μακροχρόνια κατάσταση και μπορεί να προκαλέσει ελαφρές διαταραχές σε μερικά άτομα, αλλά σε άλλους μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση και η στοχευόμενη θεραπευτική προσέγγιση μπορούν να οδηγήσουν σε αισθητή βελτίωση των συμπτωμάτων.

Η Βορρελίωση ή Νόσος του Lyme

Έντομα όπως τα τσιμπούρια μπορούν να διαδώσουν βακτηριακή λοίμωξη γνωστή ως νόσος του Lyme. Τα τσιμπούρια μπορούν να φέρουν ένα βακτήριο που ονομάζεται Borrelia burgdorferi που μεταδίδεται στους ανθρώπους με το τσίμπημα. Αυτά τα τσιμπούρια τείνουν να ζουν σε χλοώδεις περιοχές και δασικές εκτάσεις και να τρέφονται με αίμα από ζώα όπως ποντίκια και ελάφια.

Τα συμπτώματα της νόσου του Lyme περιλαμβάνουν:

• ενα κυκλικό κόκκινο εξάνθημα γύρω από το τσίμπημα του τσιμπουριού, το οποίο ονομάζεται «μεταναστευτικό ερύθημα». Συνήθως αυτό το κόκκινο σημείο εμφανίζεται μέσα σε τρεις εβδομάδες μετά από το τσίμπημα από τσιμπούρι.

• κόπωση

• πυρετό ή ρίγος

• πόνο στις αρθρώσεις ή στους μυες

• παράλυση του προσώπου

Όποιος ζει ή περνάει χρόνο σε μια περιοχή όπου εμφανίζεται η νόσος του Lyme βρίσκεται σε κίνδυνο να μολυνθεί. Ωστόσο τα παιδιά που περνούν αρκετό χρόνο παίζοντας έξω βρίσκονται επίσης σε υψηλό κίνδυνο.

Για την πρόληψη της νόσου του Lyme, τα παιδιά πρέπει να φορούν μακριά παντελόνια και μπλούζες με μακριά μανίκια. Οι γονείς θα πρέπει επίσης να ελέγχουν ολόκληρο το σώμα του παιδιού για τσιμπήματα από τσιμπουρι μετά από το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους.

Μετά από τσίμπημα τσιμπούριου, μπορεί να πάρει μέχρι και τρεις εβδομάδες για να εμφανιστεί το εξάνθημα. Ο πόνος στις αρθρώσεις μπορεί μερικές φορές να είναι το πρώτο και μοναδικό σύμπτωμα στα παιδιά.

Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία της νόσου του Lyme είναι κρίσιμες για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών. Όποιος υποψιάζεται ότι ένα μολυσμένο τσιμπούρι έχει δαγκώσει το παιδί του θα πρέπει να δει έναν γιατρό, το συντομότερο δυνατόν.

Σημείωση: Αν και η ασθένεια Lyme δεν είναι ενδημική στην Κύπρο, υπάρχουν διάφορες μορφές της ασθένειας που έχουν συνδεθεί με την χώρα μας μετά από διάδοση της από το εξωτερικό.

Λευχαιμία

Η λευχαιμία είναι ένας καρκίνος του αίματος που αρχίζει μέσα στο μυελό των οστών. Είναι ο πιο κοινός τύπος καρκίνου στα παιδιά. Η λευχαιμία μπορεί να προκαλέσει πόνο στις αρθρώσεις και στα οστά, συνήθως μαζί με άλλα συμπτώματα.

Τα συμπτώματα και η σοβαρότητά τους ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο της λευχαιμίας και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• αναιμία

• αιμορραγία ή μώλωπες χωρίς λόγο

• λοιμώξεις και επαναλαμβανόμενοι ή επίμονοι πυρετοί

• κοιλιακό άλγος

• διογκωμένοι λεμφαδένες

• δυσκολίες στην αναπνοή

Οι επιλογές θεραπείας και οι προοπτικές εξαρτώνται επίσης από τον τύπο λευχαιμίας.

Πότε να επισκεφτείτε ένα γιατρό;

Οι πόνοι ανάπτυξής είναι μια κοινή αιτία πόνων σε παιδιά οι οποίοι συνήθως εξαφανίζονται σταδιακά όσο το παιδί ενηλικιώνεται. Αν όμως ο πόνος είναι επίμονος, ισχυρός και ασυνήθιστος, το παιδί θα πρέπει να δει ένα γιατρό.

Θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας επίσης, αν οι αρθραλγίες συμβαίνουν παράλληλα με οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• πρήξιμο ή ερυθρότητα στις αρθρώσεις

• πρόσφατο τραυματισμό

• χωλότητα

• πυρετός

• απώλεια βάρους

• εξανθήματα

• απώλεια της όρεξης

• κόπωση ή αδυναμία

Ο γιατρός θα εκτελέσει φυσική εξέταση και, αν χρειαστεί, άλλες εξετάσεις για να ανακαλύψει την αιτία του προβλήματος.

Συμπέρασμα

Οι γονείς και οι φροντιστές συχνά ανησυχούν όταν τα παιδιά αισθάνονται πόνο στα πόδια και στις αρθρώσεις. Σχεδόν το ένα τρίτο των παιδιών σχολικής ηλικίας μπορεί να έχουν αυτούς τους τύπους πόνου, οι οποίοι τείνουν να εξαφανίζονται από μόνοι τους. Εάν ο πόνος συνοδεύεται από οποιαδήποτε άλλα συμπτώματα, θα πρέπει να συμβουλευτείτε με γιατρό για περαιτέρω διερεύνηση, καθώς μπορεί να υποδεικνύει μια κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.