Οι πτώσεις αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον το ένα τρίτο των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, υφίστανται μία ή και περισσότερες πτώσεις κάθε χρόνο. Αν και πολλές από αυτές τις πτώσεις δεν έχουν ως αποτέλεσμα τραυματισμό, μπορούν να προκαλέσουν:
- Κατάγματα ισχίου και καρπού
- Εξάρθρημα ισχίων και ώμων
- Τραύματα στο κεφάλι και εκδορές
- Μώλωπες και διαστρέμματα
- Μείωση κινητικότητας και περιορισμός στις δραστηριότητες
- Ψυχολογικές επιπλοκές, αισθήματα φόβου και απώλεια ανεξαρτησίας
Τι προκαλεί πτώσεις στους ηλικιωμένους
Οι πτώσεις στους ηλικιωμένους είναι αποτέλεσμα υποκείμενων παραγόντων κινδύνου και νοσημάτων. Είναι σημαντικό ο ασθενής να παρουσιάσει ένα λεπτομερές ιστορικό για να διαφωτίσει τα αίτια των πτώσεων και να βοηθήσει στην πρόληψή τους. Ορισμένοι από τους παράγοντες που συμβάλλουν στον κίνδυνο για πτώση σε ηλικιωμένους είναι:
Ενδογενείς παράγοντες
- Μειωμένη οπτική οξύτητα π.χ. λόγω καταρράκτη
- Αλλαγές στο μυοσκελετικό σύστημα όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η οστεοαρθρίτιδα και τα σπονδυλικά κατάγματα λόγω οστεοπόρωσης
- Αλλαγές στην ισορροπία
- Αλλαγές στο καριαγγειακό σύστημα, όπως η υπόταση
- Παθολογικές καταστάσεις όπως το παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, η υπέρταση και οι αγγειακές διαταραχές
- Αλλαγές στις αισθήσεις και στην ισορροπία
- Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
- Ελλιπής διατροφή
- Αφυδάτωση
- Χαμηλό ασβέστιο – αυξάνει τον κίνδυνο κατάγματος εάν πέσετε
- Παρενέργειες διάφορων φαρμάκων, όπως τα αντιυπερτασικά, τα διουρητικά, τα αντικαταθλιπτικά, τα ηρεμιστικά, τα μυοχαλαρωτικά και τα υπνωτικά
- Μια βραχυπρόθεσμη ασθένεια, όπως είναι η γρίπη, ή η ανάρρωση από μια χειρουργική επέμβαση
Εξωγενείς παράγοντες
- Ακατάλληλα υποδήματα και ρουχισμός
- Ακατάλληλα βοηθήματα
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου όπως εμπόδια στο έδαφος, ανώμαλες επιφάνειες και ανεπαρκής φωτισμός
Πώς να αποφύγετε τις πτώσεις
Παρά τη δημοφιλή πεποίθηση, οι πτώσεις δεν είναι αναπόφευκτες. Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου μπορούν εύκολα να αλλάξουν και η σοβαρότητα τραυματισμών μετά από πτώσεις μπορεί να μειωθεί. Όταν ένα άτομο αισθάνεται ασταθές ή υφίσταται πτώση, ακόμη κι αν αυτή δεν προκαλεί τραυματισμό, το πρώτο βήμα είναι να διευθετηθεί ραντεβού με τον γιατρό σας, εφόσον οι πτώσεις μπορεί να αποτελούν ένδειξη προβλήματος υγείας. Ορισμένα βήματα που είναι καλό να παρθούν για να αποφευχθούν πτώσεις είναι να είστε τακτικοί με τους συνήθεις ελέγχους υγείας, να διατηρείτε μια υγιεινή διατροφή και να ασκείστε, ανάλογα με τις συστάσεις του γιατρού σας, για να βελτιώσετε την ισορροπία, τη δύναμη και την ευελιξία σας.
Για να μεγιστοποιήσετε τη σωματική σας ευεξία και να μειώσετε τον κίνδυνο πτώσεων:
- Συζήτηστε με τον γιατρό σας σχετικά με:
o Τη διατροφή σας
o Τη διαχείριση των φαρμάκων σας (συμπεριλαμβανομένων των μη συνταγογραφούμενων)
o Τρόπους αντιμετώπισης χρόνιων παθήσεων όπως η ζάλη και η ακράτεια
- Διατηρήστε την οπτική σας οξύτητα π.χ. με συμπληρώματα διατροφής και τακτικές επισκέψεις στον οφθαλμίατρό σας.
- Επισκεφθείτε τακτικά τον ορθοπαιδικό σας για να ελαχιστοποιήσετε τα προβλήματα στα πόδια.
- Ενημερωθείτε για τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων που παίρνετε.
- Επιλέξτε παπούτσια άνετα και με καλή υποστήριξη.
- Ερευνήστε την πιθανότητα να φοράτε προστατευτικά ισχίου ή προστατευτικά των άκρων για να αποφύγετε κατάγματα.
- Βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε επαρκή δόση βιταμίνης D για ισχυρά οστά και μύες.
- Διατηρήστε μια καλή και ισορροπημένη διατροφή.
- Προσπαθήστε να είστε δραστήριοι για να διατηρήσετε τους μύες σας ισχυρούς και τις αρθρώσεις ευέλικτες. Οι έρευνες δείχνουν ότι η άσκηση σε οποιαδήποτε ηλικία είναι ευεργετική.
Σχετικά με την τροποποίηση περιβαλλοντικών παραγόντων:
- Αποφύγετε ολισθηρά πατώματα
- Επιδιορθώστε ανώμαλες επιφάνειες
- Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει καλός φωτισμός στο σπίτι
- Εγκαταστήστε προστατευτικά και στηρικτικά κιγκλιδώματα στα σκαλοπάτια
- Τοποθετήστε χερούλια και αντιολισθητικά πατάκια στα μπάνια
- Επιλέξτε ανθεκτικά έπιπλα χωρίς αιχμηρές γωνίες, ούτως ώστε αν χρειαστεί να μπορεί ο ηλικιωμένος να αρπαχτεί από κάπου και να βρει στήριξη
- Αποφύγετε το περπάτημα με κάλτσες
- Εξοπλιστείτε με βοηθήματα όπως μπαστούνια και «περιπατητές»
